Uluslararası Denizyolu Taşımacılığı Kuralları

Uluslararası denizyolu taşımacılığında yükle ilgili olarak taşıma sorumluluğu adı altında bazı uluslararası denizyolu taşımacılığı kuralları bulunmaktadır. Bu kurallar ile sorumluluğun kime ait olduğu belirlenmektedir. Uluslararası taşımacılık kurallarında her türlü olumsuz duruma karşı ve taşıyıcının yük sahibine bildirmesi gereken durumla alakalı kurallar bulunmaktadır. Bu uluslararası taşımacılık kurallarını detaylı bir şekilde bilmek denizyolu taşımacılığı hizmeti alırken karşılaşılan olumsuz durumlarda ne yapılması gerektiğini bilmeyi sağlamaktadır. Bu yüzden bugün sizlere uluslararası denizyolu taşımacılığında taşıma sorumluluğunu detaylı olarak anlattık.

Uluslararası Denizyolu Taşımacılığı Nedir?

Uluslararası denizyolu taşımacılığı, yükün çıkış noktasın varış noktasına deniz araçları ile taşınması işlemidir. Denizyolu taşımacılığı, sayesinde uluslararası taşınması gelen yüklerin kolay bir şekilde taşınmasına imkân sağlanmaktadır. Taşıma esnasında kullanılan vinç, forklift gibi araçlar sayesinde bu süreç hızlandırılmaktadır. Günümüzde hacimli yüklerin taşınması denizyolu taşımacılığı ile mümkün olmaktadır.

Uluslararası taşımacılıkta denizyolu taşımacılığının tercih edilmesinin en büyük sebebi hacim avantajı olmaktadır. Hacim avantajı sayesinde yüksek hacimli yükleri uzun mesafeler boyunca sorunsuz bir şekilde götürebilmektedir. Aynı zamanda deniz araçlarının hacimlerinin yüksek olması sayesinde taşıma maliyeti de oldukça düşmektedir. Hacim olarak çok fazla yükün taşınması ile fiyat avantajı ortaya çıkmaktadır.

Denizyolu taşımacılığının diğer büyük bir avantajı ise güvenli taşımacılık türü olmasıdır. Taşıma esnasında herhangi bir sorun yaşanma durumu olmamaktadır. Ayrıca uluslararası taşımacılık kuralları ile güvenli bir şekilde taşınma imkânı sunmaktadır.

Eğer büyük hacimli ve uluslararası yükleriniz bulunuyorsa mutlaka denizyolu taşımacılığı ile bu yükleri taşımanız gerekmektedir. Hem deniz araçlarının kapasitesinin yüksek olması hem de uluslararası büyük hacimli yüklerde en doğru taşımacılık şekli olması önemli ayrıcalıklardır.

Denizyolu Taşımacılığında ‘Taşıma Sorumluluğu’ Nedir?

Taşıma sorumluluğu denizyolu taşımacılığı ile eşyaların düzenli bir şekilde taşınmasını sağlamaktadır. Hamburg Kurallarına göre tasarlanmış olan bu kurallar ile taşınan yükün en iyi şekilde korunması sağlanmaktadır. Taşıma sorumluluğu farklı pek çok bölümden oluşmaktadır. Taşıyan, taşıdığı eşyaya herhangi bir zarar vermesi, hasara uğratması, teslimatı geciktirmesi ve eşyanın ziyan olması durumunda neler yapılması gerektiğini bu ‘Taşıma Sorumluluğu’ ile belirtilenin uygulanması gerekmektedir. Eşyanın zarar görmesi, çalınması, ziyan olması, hasara uğraması taşıyanın sorumluluğunda olduğunu belirlemektedir. Yani burada yer alan olayların gerçekleşmesinden dolayı taşıyıcı sorumlu tutulacağı için yüklerin en iyi koşullarda taşınmasını sağlamaktadır. Kısacası burada taşıyıcıları içeren çok fazla madde bulunmaktadır. Ayrıca taşıyıcının muafiyeti olduğu durumlarda yine bu kurallar içerisinde detaylı bir şekilde verilmiştir. Burada bir ek not belirtmemiz gerekiyor. Olumsuz durumlarda taşıyıcının sorumlu tutulabilmesi için yükün, herhangi bir hasara uğraması, gecikmesi gerekmektedir. Denizyolu taşımacılığında oluşacak olumsuz durumlar, bu durumlarda ne yapılması gerektiği ve olumsuz durumun kavramları aşağıda detaylı bir şekilde verilmiştir.

Zayi

Zayi yükün bir kısmının veya tamamının yok olması yani kaybolması durumunu ifade etmektedir. Taşıma Hukuku tarafından yükün alıcısına ürünün sayısal olarak eksik teslim edilmesi yani eksilmiş durumda teslim edilmesi veya ortadan kalkmış bir durum olması durumunu ortaya koymaktadır. Bu durumların bazı detayları bulunmaktadır. Bu durumları detaylı olarak inceleyelim

Geminin Batması Sonucu Yüklerin Zayi Olması

Yüklerin geminin batması sonucu zayi olması durumunda taşıyıcı firmanın sorumluluğunda olmaktadır. Taşıyıcının zayi olan yükü 60 gün içerisinde teslim etmesi durumunda yükler zayi olarak adlandırılmamaktadır. Ancak 60 günden geç teslim edilirse burada yükler zayi duruma geçer ve yükü teslim alacak olan tarafın vazgeçme hakkı olmaktadır.

Eğer yük bu durumda hasar almışsa bu sefer yükün değerinin ne kadar düştüğü hesaplanır. Yükün sözleşmede belirtilen değerinden şu anki değeri ne kadar düşükse arada kalan ücret taşıyıcı tarafından teslim alacak kişiye ödenmektedir.

Gemideki Konteynerlerin Hasar Görmesi

Denizyolu taşımacılığı esnasında genellikle konteynerlerin kullanıldığından bahsetmiştik. Konteyner kullanımı denizyolu taşımacılığının %85’i gibi büyük bir oranı oluşturmaktadır. Bu durumda konteynerin ve içinde bulunan yüklerin hasar görmesi durumu ortaya çıkmaktadır. Bu durumda konteyner içinde bulunan yükün şu an herhangi bir piyasa değeri olup olmadığı kontrol edilmektedir. Yani şu an hasar almış kısmı ile bir piyasa değeri bulunuyorsa yükün değeri ile piyasa değeri arasında bulunan fiyat farkı ödenmektedir. Ancak eğer yükün hasarı çok büyük ve artık taşınan yükün piyasada herhangi bir değeri bulunmuyorsa bu durumda da anlaşmalarda yer alan yükün gerçek değeri taşıyıcı firma tarafından ödenmektedir.

Geç Teslim Etme Durumu

Yüklerin alıcıya teslim edilmesi için belirlenmiş bir süre bulunmaktadır. Bu süre zarfında varış noktasına ulaşarak yükleri alıcıya teslim etmelidir. Normal şartlar söz konusu ise herhangi bir gecikme söz konusu olmamalıdır.

Taşıyıcının Sorumlulukları Dışında Olan Durumlar

Uluslararası taşımacılık kurallarına göre taşıyıcı firmalarında sorumluluğunda olmayan bazı durumlar vardır. Bu durumların yaşanması söz konusu olduğunda taşıyıcı firma sorumluluk altına girmemektedir. Taşıyıcının sorumlulukları dışında olan uluslararası taşımacılık kurallarını detaylı bir şekilde anlatalım.

• İlk olarak yolculuk sırasında gemi mürettebatının yaptığı hatalardan taşıyıcı firma sorumlu değildir. Taşıyıcı firmanın deniz taşımacılığı yapılacak olan deniz aracının temiz, düzenli ve taşımaya elverişli bir durumda olmasını sağlamaktadır. Ancak yolculuk sırasında gemideki mürettebatın işlerini doğru bir şekilde yapmaması direkt olarak mürettebatla alakalıdır.
• Az önce belirttiğimiz gibi taşıyıcı firmanın geminin bakımlarını yaparak, geminin arızalarını gidererek yola sorunsuz ve güvenli bir şekilde çıkmasını sağlamaktadır. Ancak taşıyıcının firmanın bütün önlemlerini almasına rağmen beklenmedik bir şekilde gemi yangını ortaya çıktıysa bu durumdan taşıyıcı firma sorumlu olmayacaktır. Bu durum olduğu zaman detaylı bir şekilde rapor çıkarılmaktadır ve her iki tarafında zarar görmesi engellenmektedir.
• Deniz korsanlarının gemileri yamaladığını görüyoruz. Bu durumlarda işletmelerin ve mürettebatın yapacağı herhangi bir durum söz konusu olmamaktadır. Eğer deniz korsanları tarafından bir yağmalama söz konusu olursa zarardan şirket sorumlu tutulmamaktadır.
• Doğal afetler sonucunda geminin hasar alması ve devamında geminin su alması, kayalara çarpma, karaya oturma, yan yatma gibi durumlardan yine taşıyıcı firma sorumlu tutulmamaktadır. Doğal afetlere taşıyıcı firmanın herhangi bir şekilde müdahalede bulunamamasından dolayı bu durumlarda yüklerin hasar almasından taşıyıcı firma sorumlu tutulmamaktadır.
• Herhangi bir savaş hali durumunda geminin hasar görmesi veya teslimatın gecikmesi durumundan taşıyıcı firma sorumlu tutulmamaktadır.
• Terör olaylarında yine taşıyıcı firma sorumlu tutulmamaktadır.
• Özellikle pandemi etkisinde geçirdiğimiz dönemi de göz önünde bulundurursak herhangi bir karantina durumunda taşıyıcı firma sorumlu tutulmamaktadır. Karantina nedeniyle yükler gecikebilmektedir.

Uluslararası Denizyolu Taşımacılığı Sözleşmeleri Nelerdir?

Uluslararası denizyolu taşımacılığı yapılırken taşımacılık sözleşmeleri bulunmaktadır. Bu taşımacılık sözleşmeleri ile lojistik sürecinde gerekli olan bilgiler kayıt altına alınmaktadır. Ayrıca yüklerin güvenliği de sağlanmaktadır.

Denizyolu Konşimentosu

Denizyolu konşimentosu, taşımacılık sözleşmeleri arasında en önemli olanıdır. Denizyolu konşimentosunda taşımacılık yapan şirket tarafından teslim yapılacak yere kadar bütün süreçler ve taşınacak yükle alakalı bütün detaylar bulunmaktadır. Az önce olumsuz durumlardan bahsederken yükün gerçek değerine göre hareket edildiğinden bahsetmiştik. İşte yükün gerçek değeri denizyolu konşimentosunda açık bir şekilde belirtilmektedir. Denizyolu konşimentosu hem fatura hem de sözleşme niteliği taşıyan çok önemli bir belgedir.