16 Ağustos 2022
Deniz taşımacılığı, bir ürünü veya yükü deniz yoluyla bir noktadan başka bir noktaya taşımanın bir yöntemidir. Denizyolu taşımacılığı, dünya ticaretinde önemli bir rol oynar ve güvenilir, ekonomik ve çevre dostu bir seçenek sunar. Deniz taşımacılığının birçok farklı türü vardır ve bu türler farklı ihtiyaçları karşılamak amacıyla kullanılır.
Uluslararası denizyolu taşımacılığı, bir ülkenin sınırlarını aşarak gerçekleştirilen deniz taşımacılığıdır. Bu tür taşımacılık, farklı ülkeler arasındaki ticaretin gelişmesini sağlar ve dünya ekonomisine katkıda bulunur. Özellikle büyük hacimli ve ağır yüklerin taşınmasında tercih edilen bir yöntemdir. Denizyolu taşımacılığını diğer taşımacılık türlerinden ayıran bir diğer özellik ise taşıma maliyetlerinin düşük olmasıdır. Karayolu taşımacılığına kıyasla daha ekonomik bir seçenek olması nedeniyle birçok şirket tarafından tercih edilmektedir.
Taşımacılık yöntemi olarak karşımıza çıkan deniz yolu, farklı taşıma türlerini içermektedir. Konteyner taşımacılığı, gaz ve petrol taşımacılığı, ro-ro taşımacılığı gibi farklı denizyolu taşımacılığı türlerinin bulunması, her türlü yükün deniz yoluyla taşınabilmesini sağlamaktadır. Deniz taşımacılığı, uluslararası ticaretin bir parçası olarak hayati öneme sahip bir sektördür. Günümüzde birçok şirket, uluslararası deniz taşımacılığını tercih ederek hızlı, güvenilir ve ekonomik bir taşıma seçeneği elde etmektedir.
Denizyolu Taşımacılığı Nedir?
Denizyolu taşımacılığı, mal veya yolcu taşımak için deniz araçlarının kullanıldığı bir taşımacılık yöntemidir. Denizyolu taşımacılığı, güvenilir, ekonomik ve çevre dostu bir seçenek olarak bilinir. Deniz taşımacılığı, deniz taşımacılığı olarak da adlandırılır ve karayolu veya havayolu taşımacılığına göre daha büyük miktarda yük taşınabilmesi avantajına sahiptir. Deniz yolu taşımacılığı geniş bir acente ağı bulunur ve bu acente ağı, yüklemelerin sorunsuz bir şekilde yapılmasını sağlar. Yüklemeler, konteynerler veya komple yükleme olarak gerçekleştirilebilir. Konteyner taşımacılığında, malzemeler özel konteynerlere yerleştirilir ve bu konteynerler, gemiye yüklenir. Komple yükleme ise bütün bir konteyner veya gemiye yüklenen tüm yükü kapsar. Denizyolu taşımacılığı, uluslararası ticaretin büyük bir bölümünde kullanılan bir taşımacılık yöntemidir çünkü denizyolu, dünya üzerindeki en geniş taşıma ağına sahiptir. Bu nedenle, deniz taşımacılığı büyük önem taşır ve dünya ekonomisinde büyük bir role sahiptir.
Uzun mesafeler boyunca taşınacak ürünler ayrıca hassas ve taşıması tehlikeli olan ürünlerinde denizyolu taşımacılığı yöntemiyle taşınmaktadır. Ayrıca denize kıyısı olmayan ülkelerde denizyolu taşımacılığı yapılmamaktadır diyemeyiz. Bu tip ülkelerde hem karayolu taşımacılığı hem de deniz yolu taşımacılığından destek alınmaktadır. Yakınında olan limana denizyolu ile taşıma gerçekleştirilir ve ardından karayolu taşımacılığına ürünler teslim edilip ürünlerin kısa sürede ulaşması sağlanır.
Denizyolu taşımacılığı tercih edilmesinde en önemli unsur şüphesiz tek seferde yüksek hacimli yükleri rahatlıkla taşımasıdır. Özellikle sanayi sektörünün yükleri oldukça hacimli olmaktadır ve bu yüklerin tek seferde taşınması karayolu ve havayolu taşımacılığı ile neredeyse imkânsız olmaktadır. Ancak deniz taşımacılığı sayesinde sanayi sektörünün ihtiyacı olan miktarda taşıma işlemi gerçekleşmektedir.
Aynı zamanda denizyolu taşımacılığının çok fazla tercih edilmesinin bir diğer sebebi ise uluslararası taşımacılık yöntemleri arasında en güvenlisi olmasıdır. Havayolu ile yapılan taşımacılıklarda hava sahası ihlali nedeniyle ülkeler arasında gerginlikler ortaya çıkmaktadır. Yine karayolu ile taşınan yüklerin ülkelerin gümrük kapısında bekletilmesi ile yükler gecikmektedir. Ancak deniz yolu taşımacılığında böyle bir sorunla karşılaşılmamaktadır. Denizyolu taşımacılığı ile ülkeler arası sınır problemi yaşanmadığı için en güvenli şekilde ürünlerin taşınmasına olanak sağlamaktadır.
Son olarak bahsetmek istediğimiz bir diğer konu ise deniz yolu taşımacılığı maliyet avantajıdır. Denizyolu taşımacılığı diğer taşımacılık yöntemlerine göre kat kat daha hesaplıdır. Bunun sebebi hem hacim avantajı hem de değişken maliyetlerin denizyolu taşımacılığında oldukça az olmasıdır.
Denizyolu taşımacılığı sefer türlerine göre kendi içerisinde 2’ye ayrılmaktadır. Sefer türlerine göre deniz taşımacılığı; Düzensiz (Tramp) taşımacılık ve düzenli (Liner) taşımacılıktır. Bu denizyolu taşımacılıklarını yakından inceleyelim.
Deniz Taşımacılığı Avantajları
Deniz taşımacılığı, özellikle büyük yüklerin taşınmasında tercih edilen bir taşımacılık hizmeti olarak bilinir. Bu taşımacılık türü, diğer taşımacılık türleri arasında önemli bir yer tutar. Deniz yolu, küresel ticaretin ana arteridir ve yüksek kapasitesi sayesinde büyük miktarlarda mal taşınmasına olanak sağlar. Denizyolu taşımacılığı, demiryolu veya karayolu taşımacılığına göre daha ekonomik olabilir ve çevreye daha az etkisi bulunabilir. Ayrıca deniz taşımacılığı, çeşitli ekipmanlar için uygun bir seçenek sunar. Bu taşımacılık türü, ağır veya büyük hacimli yüklerin taşınmasında tercih edilir ve düşük maliyetli taşıma sağlar. Deniz yoluyla yapılan taşımacılık, dünya genelinde ticari faaliyetlerin büyümesine katkıda bulunur ve uluslararası ticaretin sürdürülebilir kalkınmasını destekler.
Denizyolu Taşımacılığı Türleri
Düzensiz (Tramp) Taşımacılık Nedir?
Denizyolu taşımacılığı türleri arasında ilk olarak incelediğimiz düzensiz yani tramp taşımacılıktır. Düzensiz (Tramp) taşımacılık genellikle yer altı madenleri, petrol, kereste gibi lojistik işlemi başladığı zaman geminin büyük bir kısmını dolduran yükleri taşımaktadır. Bu yüklerin geminin büyük bir kısmını doldurmasından dolayı tek seferde ulaşması gereken bölgeye ulaştırılmak amaçlanmaktadır. Bu denizyolu taşımacılığı türünde yük yoğunluğunun fazla olduğu limanlar tercih edilmektedir ve geminin tamamına yakına dolmadan gemi sefere çıkmamaktadır. Mevsimsel yüklerde özellikle Tramp taşımacılık tercih edilmektedir.
Düzenli (Liner) Taşımacılık Nedir?
Tramp taşımacılıkta önemli olan ve önemsenen şeyin yük olduğunu söylemiştik. Düzenli (Liner) taşımacılıkta bu durum farklıdır. Deniz taşımacılığı türünde tamamen önemli olan şey hizmettir. Düzenli (Liner) taşımacılık yönteminde gemilerin rotaları önceden belirlenmiştir. Bu belirlenen rotalarda hangi yüklerin indirileceği hangi yüklerin yükleneceği önceden belirlenmiştir. Bu taşımacılık türünde aktarma olabilmektedir bu aktarmalar gemiden gemiye veya gemiden tıra şeklinde olmaktadır. Yine aktarmaların nasıl ve ne miktarda olacağı önceden belirlenmiştir. Her şey sistematik bir şekilde ilerlediği için olağanüstü bir durum olmadığı takdirde planlı bir şekilde ilerleme söz konusudur. Düzensiz (tramp) taşımacılıkta gemilerin tamamen dolması halinde seferin başladığından bahsetmiştik. Ancak düzenli (liner) taşımacılıkta bu durum farklıdır. Geminin tamamen yükle dolmasına ihtiyaç yoktur. Burada önemli olan saattir. Saati gelen gemi dolmasa da limandan ayrılarak rotasına başlamaktadır.
Denizyolu taşımacılığı yük ve gemi türlerine göre de kendi aralarında ayrılmaktadır. Bu noktada deniz yolu taşımacılığı 5’e ayrılmaktadır. Bunlar; Tanker Taşımacılığı, Ro – Ro Taşımacılığı, Konteyner Taşımacılığı, Kombine Taşımacılık, Dökme Yük Taşımacılığı’dır. Bu deniz taşımacılığı türlerini detaylı olarak inceleyelim.
Tanker Taşımacılığı
Tanker taşımacılığı aslında adından anlaşılacağı üzere tehlikeli maddelerin güvenli bir şekilde taşımasının yapıldığı yöntemdir. Gemide tanker bulunmaktadır ve bu tankerin içine tehlikeli olan maddeler konumlandırılmaktadır. Petrol ve türevleri olan petrol ürünleri, gaz ve kimyevi maddeler gibi sıvı ve gaz formda olan maddelerin taşınma yöntemi tanker taşımacılığıdır. Tanker taşımacılığında tankere maddelerin aktarılması ve ilgili yerlere aktarılan maddelerin bırakılması için güçlü bir pompa sistemi bulunmaktadır. Bu pompa sayesinde gemide taşınan yük sorunsuz bir şekilde alınır ve bırakılır. Tanker taşımacılığı kendi içerisinde 2’ye ayrılmaktadır. Bu ayrılmanın nedeni ise ağırlıktır. Ağırlıklarına göre tanker taşımacılığı şu şekildedir;
LPG Tanker
LPG tankerlerde genellikle petrol ve türevi olan maddeler taşınmaktadır.
LNG Tanker
LNG tankerlerde ise doğalgaz ve kimyasal gazların olduğu maddeler taşınmaktadır.
Ro – Ro Taşımacılığı
Ro – Ro taşımacılığı Liner taşımacılık denildiği zaman akıllara gelen ilk deniz taşımacılığı türü olmuştur. Bu bağlamda Ro – Ro taşımacılığı günümüzde çok fazla gelişmiştir ve gelişmeye devam etmektedir. Karayolu ile taşınan yani tır, kamyon gibi araçların taşıdığı yüklerin boşaltılmadan direkt olarak araçla beraber nakliyesine Ro – Ro taşımacılığı denilmektedir. Ro – Ro taşımacılığı için kullanılan gemiler diğer gemilere oranla oldukça büyüktür. Karayolu lojistiği ile denizyolu lojistiğinin bir arada olmasının en güzel örneğidir. Ro – Ro taşımacılığının karayolu taşımacılığı ile tamamlanması kapıdan kapıya nakliye kavramının gerçekleşmesini sağlamaktadır.
Konteyner Taşımacılığı
Konteyner taşımacılığının tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Günümüze kadar da kullanımına devam edilen konteyner taşımacılığı adından da anlaşılacağı üzere ürünlerin özel olarak imal edilmiş konteynerler yardımıyla taşınması işlemidir. Konteynerlerin içerisine konulan yükler özel vinçler yardımıyla gemilere düzenli bir şekilde dizilmektedir. Burada kullanılan konteynerler deniz yolu taşımacılığı yüzde 85 gibi büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Konteyner taşımacılığı özellikle bir arada kalması gereken ürünlerin bütünlüğünü ve düzenini bozmamak için kullanılmaktadır.Bazı gemilerde kendi vinç sistemleri olduğu için konteyner taşımacılığı oldukça pratik ve hızlı bir şekilde işlemektedir. Konteyner Ölçüleri Nasıl Olmalıdır? başlıklı içeriğimize göz atabilirsiniz.
Kombine Taşımacılık
Kombine taşımacılık, genellikle hububatların, petrolün, maden cevherlerinin ve kuru yüklerin taşınma yöntemidir. Kombine taşımacılık, ağır yüklerin uzun mesafeler boyunca güvenli bir şekilde gitmesine olanak sağlamaktadır. Ayrıca karayolu taşımacılığı ile kombine yapılmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.
Dökme Yük Taşımacılığı
Dökme yük taşımacılığı adından da anlaşılacağı üzere gemiye dökme yöntemiyle koyulması gereken yüklerin taşımasına olanak verir. Dökme yük taşımacılığı ile taşınan yükler; buğday, tuz, çimento, şeker, hububat gibi yüklerdir. Bu yüklerin yüklenmesi ve boşaltılması sırasında gemide bulunan kapaktan yararlanılır. Ayrıca bu kapak sayesinde ürünlerin herhangi bir bozulmaya uğramaması
Parsiyel Yük (LCL)
Denizyolu parsiyel servisi olan LCL (Less Container Load), parsiyel taşımacılık yöntemlerinden birisidir. Bu yöntem, az miktarda ürünü olan mal sahiplerinin tercih ettiği bir deniz yolu taşımacılığı hizmetidir. LCL, taşınacak olan ürünlerin birbirine benzer olması gerektiği için, iki ya da daha fazla alıcıya sahip ürünlerin taşınmasına olanak sağlar. Deniz taşımacılığı alanında tercih edilen bu yöntem, taşınacak ürün miktarının yetersiz olması durumunda avantajlı bir seçenektir. LCL, taşınacak ürünlerin daha küçük hacimli olması nedeniyle, daha küçük ve daha uygun maliyetli konteynerlerle taşıma işlemlerini gerçekleştirir. Bu sayede, mal sahipleri hem taşıma maliyetlerinden tasarruf edebilir hem de ürünlerini hedef noktaya daha uygun bir şekilde ulaştırabilir. Denizyolu parsiyel servisi olan LCL, deniz taşımacılığı sektöründe önemli bir yer tutmaktadır.
Tam Konteyner Yükü (FCL)
Tam konteyner yükü (FCL), kapıdan kapıya deniz taşımacılığı için ideal bir seçenektir. Konteyner yükü, bir konteynerin tamamının tek bir müşteriye ait olması anlamına gelir ve tüm taşıma süreci boyunca konteynerin yoğunluğu ve içeriği müşteri tarafından belirlenir. Denizyolu taşımacılığı, daha büyük miktarlarda yük göndermek için maliyet etkin bir seçenektir ve FCL, bu taşıma yönteminin en etkili şekillerinden biridir. FCL, müşterinin mallarını hasarlara karşı daha iyi korur ve daha hızlı bir şekilde teslimat sağlar. Diğer yandan, parsiyel gönderiler için daha küçük miktarlarda yük göndermek isteyen müşteriler için LCL (parçalı yük taşımacılığı) tercih edilebilir. Tam konteyner yükü, daha organize ve rahat bir lojistik süreci sunar, müşteriye taşımacılıkta zaman ve maliyet açısından avantajlar sağlar.